Resimler
Videolar
Haberler
Yazılar
Replik Düplik
Kuruluşlar
Benim Dünyam
Kayıt Ol
Oturum Aç
Arthur Schopenhauer'in Kadınlar Hakkındaki Düşünceleri
Yazı Yaz
2149
4295
Felsefe
Yorum Yaz
Yazdır
Tavsiye Et
28.2.2016
0 yorum
2748
okuma
Jouy’un kaleme aldığı şu birkaç satırdan oluşan cümlesi,
“Kadınlar olmasaydı dünyadaki yaşamımızın başlangıcı tam bir çaresizlik ve acziyet; ortası zevkten mahrumiyet ve sonunda asla teselli olmazdı.”
değerlendirmelerime göre kadınların gerçek övgüsünü Schiller’in (kadınları yüceltmek için kaleme almış olduğu) daha dikkatli bir düşünmenin ürünü ve karşıtlıklar içeren tarzı ve karşıtları kullanımı nedeniyle daha etkileyici olan “Würde der Frauen” başlıklı şiirinden daha yetkin ve eksiksiz biçimde dile getirir. Aynı şey daha romantik bir şekilde Sardanapalus’ta Byron tarafından dile getirilir:
İnsan yaşamı kadının göğsünden doğar
Onun dudaklarından öğrenirsiniz söylediğiniz ilk ve küçük sözcükleri
İlk gözyaşlarınızı silen de odur
Son saatinde, erkekler kendilerine önderlik edene, zül sayarken, son nefesini duyan da yine odur.
(Perde 1, Sahne 2)
Bu iki bölüm kadınların en doğru şekilde değerlendirilebilmesi için gerekli olan doğru bakış açısına işaret eder.
Kadınların zihinsel olsun bedensel olsun, büyük işler için yaratılmamışlardır. Bunu net bir şekilde anlamak için görüntülerine bakmak yeterlidir. Onlar yaşamlarının çilesini yaptıklarıyla değil katlandıklarıyla çekerler, (borçlarını doğum sancılarıyla, doğurdukları Çocuğu bakıp büyütmeleriyle, sabırlı ve neşeli bir yoldaş (Eş) olmaları gereken erkeğe karşı gösterdikleri itaatle öderler. En yoğun ıstıraplar ve neşeler onların yapısına ve tabiatına uygun değildir. Onların payına düşen büyük güç ve metanet gösterileri değildir; onların yaşamı erkeğinkinden daha sakin, daha nazik, daha hafif-latif bir şekilde (daha az önem taşıyarak), esas itibarıyla daha fazla mutlu ve daha fazla mutsuz olmaksızın akıp gitmelidir.
-Kadınlar çocuklar gibi temiz duygulara sahiptir.
Kadınlar, sahip oldukları doğal yapılarına uyumun bir sonucu olarak ilk çocukluk dönemimizin bakıcıları ve mürebbiyeleri gibi davranmaya yatkındırlar (bu işler için tam anlamıyla uygundurlar), bunun tek nedeni kendilerinin çocuksu, uçan ve dar görüşlü olmalarıdır. (tek kelimeyle onlar bütün yaşamları boyunca koca çocuklardır. Çocuk ile gerçek anlamda bir insan olan yetişkin erkek arasında bir orta nokta, bir ara aşamadırlar. Bakın görün bir genç kız, bir çocukla nasıl da oynar günler boyunca, nasıl da dans edip şarkı söyler. Üstelik bunu hiç sıkılmadan yapar: Sonra düşünün bir adam, eğer bu kız çocuğunun yerinde olsaydı, dünyada düşünülebilecek en iyi niyetlerle ne yapardı veya elinden ne gelebilirdi?
-Kadınlar hayatın korunması için kendilerini feda eder.
Tabiatın büyük gücü, konu genç kızlar olduğunda, dramatik bir anlamda çarpıcı etki denen şeyi göz önünde tutmuş gibidir; çünkü onları yaşamlarının kalanı pahasına, birkaç yıllığına emsalsiz bir güzellik tam bir cazibe ve dolgunlukla donatır. Tabiat bunu öyle bir şekilde yapmıştır ki, bu birkaç yıl boyunca bir genç adamın hayal gücünü ve hatta hayal dünyasını kendilerine tutsak edebilirler. İşte bu tutsaklık, yaşadıkları süre boyunca onların bakım ve gözetimini şu veya bu şekilde üstlenmeyi onurlu bir iş bilerek peşlerinden koşturup duracak boyutlara erişir. Eğer genç adam sadece mantığıyla hareket edip ve düşünüp taşınarak hareket etmiş olsaydı, bu onu böyle bir adım atmaya sevk etmeye yetecek derecede uygun bir güvenceyi temin eder görünmezdi. Dolayısıyla tabiat, kadınları bütün yaratıklara yaptığı gibi, yaşamlarının korunması için (ne bir eksik ne bir fazla) hizmetinde olacakları süre boyunca, gerekli olan silah ve teçhizatlarla donatmıştır. Başka her yerde olduğu gibi burada da tabiat o hep bilinen tavrıyla, yani aşın tutumlulukla hareket etmiştir. Nasıl ki, dişi karınca birleşmeden sonra üreme amaçları için artık lüzumsuz, hatta tehlikeli hale gelmiş olan kanatlarını kaybeder, bir kadın da bir veya iki çocuk doğurduktan sonra güzelliğini büyük bölümü itibarıyla kaybeder ve muhtemelen aynı sebeplerden ötürü…
-Kadınlar özel ihtiyacını her zaman ikinci planda tutar
Genç kızların evle ilgili olarak veya başkaca iş ve ilişkilere kalplerinde ikinci sırada, hatta safi şaka yahut latife türünden bir şey olarak yer verdiklerini görürüz. Ciddi bir şekilde dikkat ve emek sarf ettikleri tek şey, aşk, sevdikleri insanın gönlünü kazanma yahut giyim kuşam, cilt bakımı, dans etme ve kısaca söylemek gerekirse tüm bunlarla ilişkili olan her şeydir.
-Kadınlar erkekten daha çabuk olgunlaşır
Bir şey ne derece soylu ve mükemmel ise, onun olgunluğa erişmesi de o derece geç ve yavaş olur. Erkek, zihinsel kavrama gücünün ve ruhi kabiliyetlerin olgunluğuna yirmi sekizinden önce çok nadir olarak ulaşır; kadınlar ise, henüz on sekiz yaşlarında bu güce sahip olurlar…
Fakat kadınların durumunda bu çok zayıf ve dar sınırlar dâhilinde gerçekleşir. Bu sebepten ötürüdür ki kadınlar, bütün yaşamları boyunca çocuk kalırlar, çünkü her zaman içinde bulundukları ana sıkı sıkıya bağlı kalarak sadece kendilerine en yakın olanı, olmak üzere olanı görürler, gerçek yerine bir şeyin görünüşüne teslim olurlar ve en önemli işlere karşı önemsiz şeyleri tercih ederler.
-Erkek ve Kadınlar aklı kullanmada farklıdır.
Erkek, akli melekeleri sayesinde, hayvanlar gibi sadece içinde bulunduğu anda yaşamaz, fakat geçmiş ve geleceği hep göz önünde bulundurur ve değerlendirmelerini buna göre yapar; ihtiyat, basiret, bu denli sık karşılaştığımız kaygı, endişe ve tedirginlik buradan kaynaklanır.
Erkeklere göre, kadınlar daha zayıf bir şekilde yanlışı doğruyu ayırt etme gücüne sahip olmaları nedeniyle, bunun beraberinde getirdiği üstünlükler ve sakıncalar da kadınlarca daha az paylaşılır.
-Kadınların zaman kavramı sorunlar içerir.
kadınlar zihni bakımdan dar görüşlüdürler, (bir anlamda miyopturlar), Sezgiye dayalı kavrama güçleri kendilerine en yakın olanı çok çabuk ve berrak bir şekilde algılarsa da, görüş alanları çok dardır. Uzakta olan şeylere tam olarak açıklık getiremez. Dolayısıyla, halen mevcut olmayan ya da geçip gitmiş veya gelecekte olacak olan her şey onları erkeklerden çok daha az etkiler. Bu yüzdendir ki, aşırılık ya da ölçüsüzlüğe daha büyük bir eğilim sergilerler ve öyle zamanlar olur ki bu eğilim çılgınlık derecesine varır.
-Kadınlar geçim ve gelecek korkusu içindedirler.
Kadınlar doğalarının bir gereği olarak son derece savurgandır. Kadınlar içten içe, eğer olabiliyorsa kocalarının sağlığında, ama her halükarda ölümlerinden sonra, istedikleri gibi harcayıp rahatça yaşayabilmeleri için, erkeklerin para kazanmak için yaratıldıklarını düşünürler. Kocalarının, kazandıkları paralan evi çekip çevirmeleri ve idare etmeleri için onlara teslim ediyor olmaları onların bu inançlarını pekiştirir.
-Kadınlar için şimdiki zaman önemlidir.
Her ne kadar bütün bunlar bir sürü sakıncayı beraberinde getiriyor ise de, şu faydası asla unutulmamalı ve göz ardı edilmemelidir; kadınlar erkeklere nazaran daha fazla günceli yaşarlar. Eğer içinde bulundukları bu an tahammül edilebilirse çok daha keskin ve kararlı bir şekilde onun tadını çıkarırlar. Kadınlara özgü neşenin kökeni işte budur. Onları erkekleri kötü düşüncelerini, karamsarlıklarını nötralize etmek, eğlendirmek ve ihtiyaç duyulduğunda, hatta tasa ve endişe ile bunaldıklarında erkeği teselli etmek için yapılandırırlar.
-Kadınlar yargısı
Çok eski dönemlerde Almanların yaptığı gibi, güç ve nazik meselelerde kadınlara danışmak hiçbir surette hafife alınacak bir konu değildir. Çünkü kadınların meseleleri kavrayış ve değerlendiriş şekli bizimkinden oldukça farklıdır. Bu, öncelikle bahis konusu meseleye en yakın yolu tutmaları ve genellikle dikkatlerini en yakında duran şey üzerinde sabitlemeleri nedeniyle böyledir. Buna karşılık biz erkekler bir genel kural olarak, bunun hemen burnumuzun dibinde olması gibi basit nedenden ötürü daha ötesine bakar, daha ötesini görürüz; o zaman yakın ve basit bir görüş elde etmek için doğru bakış açısına doğru geriye çekilmemiz gerekli hale gelir. Kadınların yargılarında, bizden daha gerçekçi ve telaşsız olmalarının ve şeylerde gerçekten mevcut olan dışında hiçbir şey görmemelerinin sebebi işte budur. Buna karşılık biz erkekler, eğer tutkularımız uyanmış ise, nesneleri abartmaya yahut var olmayan şeyi hayal dünyamızda canlandırmaya yatkınızdır.
-Kadınların yaratılışı incelikleri yanında zayıflıklar içerir.
Kadınların, kaderin bir cilvesi olarak tabiatları gereğince aciz düşenlere veya bir sorunu olanlara karşı erkeklerden daha fazla müşfik ve sevecendirler. Hemen koruyucu pozisyon alırlar. Böyle davranmalarının nedeni içinde bulundukları durumu duygusal olarak daha fazla paylaşmalarıdır. Dolayısıyla aciz durumda olanlara daha yakın, daha candan ilgi göstermeleri yine bu aynı kökene bağlanabilir.
-Kadınların adalet duygusu
kadınlar adalet, dürüstlük ve vicdanla ilgili meselelerde erkeklerden daha aşağıdır. Burada da, yine konuyu detaylarıyla kavrama ve değerlendirme yeteneklerinin zayıflığı nedeniyle mevcut, sezgisel olarak algılanabilir ve gerçekliği hiçbir kuşkuya yer bırakmayacak kadar açık olan şeyler, üzerlerinde daha büyük bir tesir icra eder. Öyle ki soyut düşünceler ve değişmez düsturlarla, sarsılmaz kararlılıklar, daha genel bir söyleyişle, geçmiş ve gelecek kabullenmeleriyle ya da o an varlığı söz konusu olmayan ve uzakta olan bir takım şeylerin düşünceleriyle, bu tesire karşı koymak neredeyse olabilirlik dışındadır. Bu anlamıyla doğal olarak, erdemin ilk ve asli niteliklerine kuşkusuz sahiptirler, fakat onları geliştirmek için zorunlu birer araç yahut vasıta olan ikincil niteliklerden çoğunlukla yoksundurlar. Kadınların belki de bu bakımdan bir karaciğeri olup da safra kesesi olmayan organizmaya benzediği söylenebilir. Burada yeri gelmişken Abhandlung über das fundament der Moral (Ahlakın Temeli Üzerine Araştırmalar) başlığını taşıyan analizimin 7-1. bölümünde söylediklerime özellikle dikkatinizi çekmek isterim.
Yukarıda söylenmiş olanlar göz önüne alınarak daha yakından bakılınca kadın karakterindeki temel kusurun “adalet duygusu”ndan yoksunluk olduğu görülecektir. Bu esas itibarıyla daha önce sözü edilmiş olan muhakeme kabiliyetindeki ve düşünme melekesindeki zayıflıkta kaynağını bulur. Ancak aynı zamanda kısmen tabiatın onlara daha zayıf cins olarak tahsis ettiği konuma kadar götürülebilir. Onlar, bu konumlan gereği kuvvete değil fakat kurnazlığa bağımlıdırlar. Bu yüzdendir ki, içgüdüsel olarak desise ve kurnazlığa yatkındırlar ve yalan söylemeye karşı iflah olmaz bir anlayışa sahiptirler.
-Kadınlar erkeklerden daha riyakardır.
Bunu şöyle açıklayabiliriz: nasıl ki aslanlar pençeler ve dişleri, filler ve domuzlar azı dişleri, boğalar boynuzlan, mürekkep balığı suyu bulandıran ve karartan mürekkebimsi sıvı ile donatılmışsa tabiat, kadınları da kendi kendini koruması ve savunması için ikiyüzlülük yahut riyakarlık yeteneğiyle donatmıştır. Tabiat, erkeklere fiziki güç ve akli meleke biçiminde bahşettiği kabiliyetin tamamını kadınlara bu şekilde bağışlamıştır.
İşte bu nedenle şunu söyleyebiliriz, ikiyüzlülük yahut riyakârlık kadınlarda tamamen doğuştandır. Bu olay neredeyse kurnaz kadının olduğu kadar ahmakların da ayırt edici özelliğidir. Bundan ötürü, saldırıya uğradıklarında savunma silahlarına başvuran hayvanlar için bu durum ne kadar doğal ise, kadınların da neredeyse her fırsatta ve vesileyle riyakârlıktan ve ikiyüzlülükten yararlanmaları o kadar doğaldır. Bundan yararlanırlarken belli bir ölçüde tamamen doğal olan haklarını kullanmaktan başka bir şey yapmadıkları düşüncesi içerisindedirler. Bu sebeple mükemmelen dürüst ve güvenilir, ikiyüzlülüğe yahut riyakârlığa yüz vermeyecek bir kadın belki de düşünülemez. Yine aynı sebepten ötürü başkalarındaki ikiyüzlülük yahut riyakârlığı bu kadar çabuk görüp fark ediverirler.
-Kadınlar ile erkekler tartışamaz.
İşte bu nedenle kadınlarla bu konuda uğraşmak ve tartışmaya girmek önerilmez. İfade edilen bu temel kusur ve onun beraberinde getirdiği her şeyden, sahtelik, sadakatsizlik, hainlik, kadirbilmezlik ve benzeri gibi nitelikler ortaya çıkar. Bir adalet mahkemesinde kadınlar, erkeklerden çok daha fazla yalan yere yeminden suçlu bulunurlar. Aslında tabiatları gereği kadınların yemin etmelerine izin verilip verilmemesi konusu genellikle sorgulanan bir konudur. Hiçbir şey istemeyen hanımların dükkân tezgahlarından gizlice bir şeyler alıp aşırmaları zaman zaman her yerde sık rastlanılır bir durumdur.
-Erkek kadına karşı hep tutkuludur ve meftundur.
Tabiat insan neslinin sürdürülmesi işi için güçlü kuvvetli, genç ve yakışıklı erkekleri göreve çağırır; Bunun temel nedeni insan soyunun yozlaşmamasıdır. Bu, tabiatın sarsılmaz iradesidir ve ifadesini kadınların tutkularında bulur. Bundan daha eski yahut daha güçlü bir yasa yoktur. O halde, vay o erkeğe ki talep ve çıkarlarını kadının karşısına çıkaracak, onun yolunu kesecek şekilde ortaya koyar veya hak ve menfaatlerini onunla çelişecek ve çatışacak şekilde sergiler. Çünkü ne yaparsa yapsın, ne söylerse söylesin ilk ciddi karşılaşmada acımasızca ezileceklerdir. Zaten kadınların davranışlarına hâkim olan gizli, telaffuz edilmemiş, hatta farkında olunmayan, ama asli ve doğalarından gelen ahlaki ilke şudur:
“Bireylere, yani bizlere çok az dikkat ederek türün üzerinde haklar elde etmiş olduklarını düşünenleri aldatırken haklı ve kabul edilebilir sebeplerimiz vardır. Türün içeriği ve oluşumu nedeniyle, mutluluğu bizim ellerimize bırakılmıştır ve bizim dünyaya getirdiğimiz bir sonraki nesil (üzerinde elde ettiğimiz denetim) aracılığıyla bizim özen göstericiliğimize ve koruyuculuğumuza emanet edilmiştir; gelin ödev ve sorumluluklarımızı titizlikle yerine getirelim.”
Fakat kadınlar, asla ve hiçbir şekilde bu temel ilkenin (in abstracto) soyut anlamda bile olsa idrakinde değillerdir, onlar bunun ancak somut (in concreto) bilincindedirler ve bunu fırsat elverdiğinde hareket ettikleri tarzın dışında başka bir şekilde ifade etme yolları yoktur. Dolayısıyla, vicdanları genellikle onları bizim zannettiğimiz kadar sıkıntıya sokmaz, çünkü yüreklerinin en karanlık derinliklerinde fert için duydukları ödev ve sorumluluklara karşı gelerek, üzerlerindeki talebi kıyas kabul etmez derecede daha büyük olan türe karşı vecibelerini çok daha iyi yerine getirdiklerinin idrakindedirler. Söz konusu meselenin daha ayrıntılı bir tetkiki baş eserim Die Welt als Wille und Vorstellung’un (İradi ve Tasarım Olarak Dünya) II. cilt, 44. bölümünde bulunabilir.
-Erkek, kadına her zaman muhtaçtır
Aslında Kadınlar tamamıyla bir bütün olarak insan soyunun sürdürülmesi için vardırlar. Bu nedenle kaderleri burada sona erdiğinden kaderleri varlık nedenleriyle özdeş olduğundan genellikle bireyden ziyade tür için yaşarlar ve yüreklerinin derinliklerinde bireyinkilere göre türün yani insan türünün iş ve meseleleri daha derin bir yankı bulur (bunları daha ziyade ciddiye alırlar). Bu, onların bütün varlıklarına, yaşamı algılama ve hareket tarzlarına belirli bir hafiflik yahut uçarılık, genellikle esaslı biçimde erkeklerinkinden farklı olan belli bir eğilim kazandırır. İşte, evlilik yaşamında bu kadar sık karşılaşılan ve adeta normal bir durum haline gelen bir sürü anlaşmazlık ve uyumsuzluğu doğurup geliştiren şey de budur.
-Erkekler kadınlar gibi kıskanç olamaz. Kadınlar arasında kıskançlık daha fazladır.
Erkekler arasındaki hâkim olan doğal duygu, safi kayıtsız kalmaktır. Buna karşılık kadınlar arasında bu, gerçek düşmanlıktır. Bunun nedeni erkekler arasında odlum figulinumun (mesleki kıskançlık yahut husumet], günlük iş ve ilişkilerle sınırlı olması (onların özel ilgi ve çıkar birliğinin ötesine geçmemesi), fakat kadınlar arasında bütün cinsi kucaklamasıdır, çünkü onların tek bir işi vardır. Hatta sokakta birbirleriyle karşılaştıklarında birbirlerine sanki Guelphler (Uuelfo, Papa yanlıları) ve Ohibellineler (Ghibbelino, Papa yanlılarına karşı aristokratlar partisinin mensupları) gibi bakarlar. Ve iki kadının tanışırken birbirlerine, iki erkeğin benzer bir durumda göstereceğinden daha büyük bir ihtiyat ve riyakârlıkla davranmaları bilinen bir husustur. Bu yüzdendir ki, iki kadın arasında iltifat ve takdir ifadelerinin değiş-tokuşu iki erkek arasındakinden çok daha gülünçtür. (Ya da: “kaderleri onunla Özdeş olduğundan) Ayrıca bir erkek kural olarak başkalarına, hatta kendisinden aşağı olanlara bile, belli bir saygı ve insancıllıkla hitap ederken, yüksek tabakadan bir bayanın kendisinden daha aşağı konumda olan birisine (sözünü ettiğim onun hizmetinde olan birisi değil) hitap ederken, genellikle takındığı kibir ve sanki istemeye istemeye yapıyormuş gibi tavır takınması tek kelimeyle tahammül edilmez davranıştır. Bunun sebebi, muhtemelen kadınlar arasındaki sınıf yahut tabaka farklılıklarının erkeklerin arasında olduğundan daha güvenliksiz, daha belirsiz olmasıdır. Bunun bir başka nedeni de; erkeklerin durumunda hesaba katılması veya değerlendirme konusu yapılması gereken yüzlerce şey varken, kadınlar için bunun her zaman tek bir şeyden, yani erkeklerin beğenisini ve takdirini kazanma isteği ve duygusundan ibaret olmasıdır. Bunlara ilaveten işlerinin tek yanlı doğası nedeniyle erkeklere göre kadınların kendi aralarında daha yakın bir ilişki içerisinde bulunmaları ve sınıf yahut tabaka farklılıklarını bu sebepten ötürü daha belirgin ve göze çarpar hale getirmeye çalışmalarını da sıralayabiliriz.
-Erkek arayan, kadınlar aranan kısımdadır.
Tabiatları gereği bu bodur, dar omuzlu, geniş kalçalı ve kısa bacaklı cinse, “cins-i latif’ ismini verebilen sadece cinsel güdüleri nedeniyle mantığını yitirmiş yahut görüş ufku bulutlanıp kararmış olan erkeklerdir, çünkü kadın cinsinin bütün güzelliği bu cinsel güdülenmeye dayanır. Onlara, çekici ve güzel demek yerine estetikten yoksun cins demek daha doğru olurdu. Ne müzik, ne şiir, ne de güzel sanatlar için gerçek anlamda bir duygu ve duyarlığa sahiptirler; hoşça vakit geçirme arayışlarına yardımcı olsun diye eğer böyle bir şeye soyunacak olsalar bu her ne ise onu alaya yahut hafife almaktan asla öteye geçmez. İşte bu nedenle, herhangi bir şeye tamamen temiz bir düşünceyle ve özel olarak, nesnel bir ilgi gösterme yeteneğinden yoksundurlar. Bunun nedeni bana şu şekilde görünmektedir: Bir erkek, şeyler üzerinde ya onları anlayarak yahut zorlayarak doğrudan hakimiyet kurmaya çalışır. Fakat bir kadın, her zaman ve her yerde dolaylı, yani bir erkek aracılığıyla hakimiyete yönelir; onun kurabildiği ya da teşebbüs ettiği tüm doğrudan hakimiyetler sadece erkekle sınırlıdır. Dolayısıyla, kadınların mizacında, doğalarının en derinlerinde her şeyi erkeği elde etme aracı olarak görme düşüncesi köklüdür Başka herhangi bir şeye ilgisi her zaman gerçekten uzak öykünme ve taklitten ibarettir. Sahte bir ilgidir. Amaçlarına eriştirecek her şey, yosmalık, yapmacık ve kandırmacadan oluşan dolambaçlı bir yoldan başka bir şey değildir. Nitekim, Rousseau bile bu konuyu şu şekilde ilan etmiştir:
Kadınlarda genellikle her hangi bir sanata yönelik olarak sevgiye raslanmaz. Onlar herhangi bir şey hakkında doğru ve gerçek bir bilgi sahibi değillerdir. Dehadan yoksundurlar. (Lettre d’Alembert, not XX.).
-Kadınlar konuşur.
Görünen yüzeyin altına nüfuz edebilen herkes bunun böyle olduğunu teslim etmek zorunda kalmıştır. Bunun için kadınların bir konsere, bir operaya, bir tiyatro oyununa gösterdikleri dikkat ve ilgiye bakmak yeterlidir (en büyük şaheserlerin en muhteşem bölümlerinde çene çalıp gevezelik etmekten kendilerini alamamalarındaki çocukça saflık sözgelimi. Antik Yunanlıların kadınları tiyatrolarına sokmadıkları eğer doğru ise, bunda tamamen haklı olduklarını kabul etmek gerekir, çünkü en azından böylelikle tiyatrolarında sessizlik hakim olur ve bir şey dinlemeleri mümkün olurdu. Günümüzde taceat mulier in ecclesia (kadınlarınız kilisede sessizce otursun ) İncilden(Korintoslular I 14:34) Devamı şöyledir.
“Çünkü onlara söz söyleme izni yoktur. Ancak şeraite uysun ve yasaya tabi olsunlar. uyarısı yerine taceat mulier in theatro (kadınlar tiyatroda sessiz dursun) ikazının konulması çok daha yerinde olurdu. Belki böylece bu uyarı perdenin üzerine büyük harflerle kazınabilirdi.
-Kadınlarda yaratıcı düşünce zayıftır. Sanatkârlar nadir çıkar
Eğer bütün kadın cinsinin en seçkinlerinin güzel sanatlarda hiçbir zaman gerçekten hatırı sayılabilecek kadar büyük, hakiki, özgün ve sahici olan hiçbir şey başaramadıkları ya da hangi türden olursa olsun dünyaya kalıcı değere sahip hiçbir eser veremedikleri düşünülürse, kadınlardan farklı hiçbir şey beklenilmemesi gerektiği kendiliğinden anlaşılır. Fakat bu teknik, bizim olduğu gibi onların da imkân ve kabiliyetleri çerçevesinde sayılan resim alanında en çarpıcı biçimde ortadadır. İşte bu nedenle resim sanatında gerçekten çok çalışkan ve gayretlidirler. Hal böyle iken, kadınlar resim sanatında yine de görülmeye değer tek bir büyük resim ortaya koymuş değillerdir. Bunun tek ve basit nedeni resim sanatında böylesine doğrudan gerekli ve vazgeçilmez unsur olan yaratıcılıktan ve düşünsel nesnellikten mahrum olmalarıdır. Onlar asla öznel bir bakış açısının ötesine geçemezler, bu her şeyde böyledir. Sıradan kadınların resim sanatına karşı gerçek anlamda bir duyarlığa bile sahip olmamaları burada söylediğimiz sözlerle uyumludur:
Çünkü “Tabiat bir türden diğerine yavaş yavaş gelişme gösterir ve asla sıçrama yapmaz” Huarte’nin üç yüz yıldan bu yanar şöhretinden hiç bir şey kaybetmemiş olan ünlü kitabı, Examen de ingenios para las scienzias’ta kadınların yüksek kabiliyetlere sahip olmadığını ileri sürer. Kitabının Önsözünde şöyle der:
Kadın beyninin doğal yapısı akla ve öğrenmeye çok fazla yer ayırmaz. Kadınlar doğal karakterlerine uygun olarak edebiyat ve bilginin her türünden uzak dururlar. Kadınlar yine doğalarının gereği olarak derin zihinsel yeteneklere ulaşamazlar. Bizler onları belli bir beceriksizlik ve işe yaramazlık havası içerisinde sadece basit ve önemsiz şeyler üzerine çene çalarken gevezelik ederken görürüz.
Ve benzeri. Tek tek bu tanımın dışında kadınlara raslayabiliriz ancak münferit yahut kısmi istisnalar genel kuralı değiştirmez; kadınlar, bir bütün olarak alınacak olursa, en su katılmamış ve en onulmaz philisterlerdir(Zihinsel kapatise düşüklüğü nedeniyle zihinsel her hangi bir ihtiyacı olmayan kişi.) ve öyle kalacaklardır.
-Kadınlar hırslıdır fakat yorulmak bilmezler.
Kocalarının rütbe, makam ve unvanlarını paylaşmalarına izin veren şu saçma uzlaşma yüzünden, kocalarının bitmek bilmez soysuz emellerine sürekli bir uyarıcı, teşvik edici olurlar. Ve ayrıca onların philisterlikleri nedeniyle, başını çektikleri ve hâkim rengini verdikleri modem toplum çürümüştür. Toplum içerisindeki sosyal konumlarının ve mevkilerinin belirlenmesi konusunda I. Napoleon’un “Kadınların Mevkisi yoktur” düsturu doğru bir bakış açısı ve ifade tarzı olarak kabul edilmelidir. Başka bir konuda Chamfort, çok doğru ve haklı biçimde şunları söyler:
Kadın beyninin doğal yapısı akla ve öğrenmeye çok fazla yer ayırmaz. Kadınlar doğal karakterlerine uygun olarak edebiyat ve bilginin her türünden uzak dururlar. Kadınlar yine doğalarının gereği olarak derin zihinsel yeteneklere ulaşamazlar. Bizler onları belli bir beceriksizlik ve işe yaramazlık havası içerisinde sadece basit ve önemsiz şeyler üzerine çene çalarken gevezelik ederken görürüz.
Onlar, sexus sequiordurlar (ikinci cins), birinciye göre her bakımdan daha aşağıda yer alırlar; zayıflıklarından sakınılmalıdır (zayıflıklarına karşı ihtiyatla davranmak gerekir), fakat kadınlara aşırı bir saygı ile davranmak tek kelimeyle komiktir. Bu şekilde davranmak bizi onların gözlerinde küçük düşürür. Tabiat, insan soyunu iki parçaya böldüğünde, çizgiyi tam ortadan çekmemiştir. Olumlu ve olumsuz, artı ve eksi kutuplar arasındaki ayrım, kutupluluk ilkesine göre, sadece niteliksel değildir. Aynı zamanda niceliksellikte içerir.
-Doğu ve batıda kadın hakkındaki düşünceler
Eski dünyanın ve Doğu’nun insanları, kadınları bu ışıkta görmüşlerdir; onlar kadınların gerçek konumunu Fransızlara ait artık geçmişte kalmış ve eskimiş centilmenlik ve saçma saygı fikirlerimizle (ki Hıristiyan-Töton budalalığının en yüksek ürünü budur) bizden daha iyi tanıyıp takdir etmişlerdir. Bu (çağdaş) fikirler, onların daha kibirli ve kurumlu olmalarına hizmet etmekten başka bir işe yaramamıştır. O kadar ki onları bu halde görüp de kutsallıklarının ve dokunulmazlıklarının farkında olduklarından kafalarına esen her şeyi yapabileceklerini düşünen Benares’teki kutsal maymunları hatırlamamak olası değildir.
Fakat Batı’da kadın, daha doğrusu “hanımefendi” kendisini bir fausseposition da (yanlış konum) bulur; çünkü kadın, eskilerin daha doğru adlandırmasıyla sexus sequior’ dur (ikinci cins), saygı ve takdir konusu olmaya, yahut başını erkekten daha yüksekte tutmaya ve onunla aynı haklara sahip olmaya layık değildir. Bu yanlış konumun sonuçları yeterince açıktır. Bu nedenle insan soyunun bu “iki numarası” eğer Avrupa’da hak ettiği yere oturtulsa ve şu başbelası hanımefendi tekerlemelerine (ki bu bizi sadece Asyalıların alay konusu yapmalarına ve hafifsemelerine yol açmakla kalmayıp, aynı zamanda Yunanlıların ve Romalıların önünde de gülünç duruma düşürmektedir) son verilmesi ziyadesiyle arzu edilir bir şey olurdu. Eğer bu başarılabilirse, topluma ait olan, medeni ve siyasi ilişkilerimizin mevcut durumu olabildiğince iyileşecektir. (Kadınları tahta varis olma hakkından mahrum eden) Sal Franklarının veraset yasasına lüzum kalmazdı; bu lüzumsuz, bilindik bir söz kabul edilirdi.
Avrupalıların hanımefendisi, aslında doğrusunu söylemek gerekirse asla var olmaması gereken bir yaratıktır: O, ya bir ev kadını ya da kibirli ve kurumlu olmamak için ev kadını olmayı umut eden bir genç kız olmalıdır. Her şeye karşın, uysal ve söz dinleyecek şekilde yetiştirilmemelidir. Toplumun alt sınıflarında yer alan kadınların, bir başka ifadeyle, bu cinsin büyük çoğunluğunun Doğu’da olduğundan daha çok mutsuz olması Avrupa’daki hanımefendiler gibi yaratıklar var olduğu içindir. Lord Byron bile bize şunları aktadır (Letters and Papers, der. Thomas Moore, C. II. sh. 454):
“Antik Yunanlılar döneminde kadınların durumu düşünülecek olursa, bu yeterlidir. Şimdiki durum, şövalyeliğin ve feodal çağlarda yaşanan barbarlığının bir kalıntısıdır. Kesinlikle sunidir ve doğal değildir. Onlar eve göz kulak olmalıdır (yedirilip içirilmeli, giydirilip kuşandırılmalıdır) fakat topluma ve toplumsal sorunlara karıştırılmamalıdır. Din konusunda iyi eğitim de görmeli, ama ne şiir ne siyasetle meşgul olmamalı, din ve yemek kitaplarından başka bir şey okumamalılar. Müzik, resim, dans Keza az biraz bahçecilik ve ara sıra da çift sürme… Epirus ’ta yollan başarıyla tamir ettiklerini gördüm. Ne en aynı zamanda ot biçme ve süt sağma olmasın?
-Kadın ve erkek eşitliği ve tek eşli evlilikte görünen olumsuzluklar
Avrupa’da geçerli olan kanunlar, kadını erkeğin dengi olarak kabul etmektedir. Dolayısıyla bu yola yanlış noktadan başlamaktır. Tek eşlilik geçerlidir.. Evlenmek demek haklan bölüşmek, ödev yahut sorumlulukları ise ikiye katlamaktır. Bu durumda, kanunlar kadınlara erkeklerle eşit haklar sunduğuna göre, onlara aynı zamanda erkeklere özgü bir akıl gücü de kazandırmış olmalıydı. Halbuki, kanunların kadınlara sunduğu imtiyaz ve payeler tabiatın onlara titizlikle ölçüp biçerek taksim ettiği şeyi aştığı nispette, bu imtiyazları gerçekten paylaşan kadınların sayısı da o ölçüde azalmaktadır. Dolayısıyla geri kalanlar, diğerlerine tabiatın bağışladığından fazlası verildiği kadarıyla doğal haklarından mahrum edilmektedir.
Çünkü tek eşliliğin ve ona eşlik eden evlilik yasalarının kadınlara tahsis ettiği tabiat kanunlarının tamamen zıttı olan bu ayrıcalıklı konum (bu sayede onlar her bakımdan erkeklerin dengi olarak kabul edilmektedir, oysa hiçbir surette böyle değillerdir ve yanlıştır) aklı başında ve basiret sahibi erkeklerin böylesine haksız bir düzenlemeye büyük bir fedakârlıkta bulunmadan ve rıza göstermeden önce bir hayli düşünmelerine (titizlenmelerine) neden olmaktadır. Ancak, evlenecek durumda olup da evlenmeyenlerin sayısı çok daha fazladır. Bu durumda olan erkeklerin hemen hepsi arkalarında çoğu kez kendisini geçindirecek ekonomik imkânlardan yoksun ve kendi cinsi için uygun olan uğraşı kaybettiği için her halükarda az veya çok mutsuz olan evlilik yaşı geçmiş kızlar bırakmaktadır. Diğer taraftan, birçok erkeğin evliliğin hemen ardından baş gösteren ve belki otuz yıl veya daha fazla bir zaman sürecek müzmin bir hastalığı bulunan bir karısı vardır; bu durumda ne yapacaktır o? Bir başka erkek için karısı artık çok yaşlı hale gelmiştir; bir üçüncüsü için karısının iç dünyası şimdi ona karşı öfke ve nefretle dolmuştur. (Doğudaki durumun tam tersi olarak) Avrupa’da tüm bu erkeklerin ikinci kadınla evlenmelerine izin verilmez. Hâlbuki Asya ve Afrika’da durum kesin olarak böyle değildir. Tek eşlilik kuramına rağmen güçlü kuvvetli ve sağlıklı bir erkek, her zaman cinsel dürtüsünü hisseder… Haec nimis vulgaria et omnibus nota suni. (Ancak, böyle şeylerin önemsiz olduğu herkesçe bilinir.)
Bu sebepten ötürü, çok evliliğe izin veren uluslar arasında kadınlar mutlaka geçinmenin bir yolunu bulmaktadır. Hâlbuki tek eşliliğin geçerli olduğu ülkelerde evli kadınların sayısı sınırlıdır ve bir geçim yolu bulamayan kadınların sayısı artmaktadır; yüksek sınıfa mensup olanlar hiçbir işe yaramayan kız kuruları olarak meraksız, heyecansız kupkuru bir hayat sürmekte, aşağı tabakadan olanlarsa doğalarına uygun olmayan çok zor ve iğrenç işler yapmaya mahkûm edilmekte ya da fahişeliğe zorlanmaktadır. Onları onurdan yoksun olduğu kadar sevinçsiz ve neşesiz de olan bir hayat beklemektedir. Fakat bu şartlar altında erkeklerin arzularını tatmin etmek için bir gereklilik haline gelmektedirler. Bu durumda konumları açıkça, koca bulmuş ya da bulmayı umut edebilecek derecede talihin kayırdığı diğer kadınları yoldan çıkmaktan koruyacak ve toplum nezdinde kabul görmüş bir sınıf yahut meslek olarak tanınmaktadırlar. İşte bu nedenle sadece Londra’da seksen bin fahişe vardır. O halde, bu en korkunç akıbete böylesine koşarcasına yaklaşmış olan bu kadınlar, aslında tek eşliliğin sunağına götürülen insan kurbanlar değil de nedir?
-Kadınlar çok eşliliğe neden izin vermezler?
Burada sözü edilen ve böylesine mutsuz ve uğursuz bir konuma yerleştirilmiş kadınlar, kibir ve kurumlarıyla, yapmacık ve sahtelikleriyle Avrupalı hanımefendinin kaçınılmaz bir şekilde yansımasıdırlar. Bu yüzdendir ki, çok evlilik bütün yönleriyle ele alınacak olursa itiraf etmek gerekirse gerçek anlamıyla kadın cinsinin yararınadır. Diğer yandan karısı müzmin bir hastalıktan mustarip olan, çocuk doğuramayan ya da kendisi için zaman içerisinde yaşlı hale gelmiş olan bir erkeğin neden bir ikinci kadın almaması gerektiğinin açıklanabilir bir nedeni yoktur. Görünen o ki, çoğu insan sırf bu doğal olana aykırı tek eşlilik kurumunu reddettiği için Mormonluğu benimsemektedir. Cinsel ilişki anlamında hiçbir kıta, bu tabiat kurallarına tamamen ters tek eşlilik kurumu yüzünden Avrupa kadar adaba aykırı bir durum içerisinde değildir. Kadınlara doğal olana aykırı hakların bahşedilmesi doğalarına uygun olmayan vazifeleri zorla kabul ettirmiştir, ne var ki bunların yerine getirilmemesi onları mutsuz hale getirmektedir.
Eğer örneklersek, çoğu erkek, sosyal konumu ve mali durumu söz konusu olduğu kadarıyla bu yolla parlak bir eşi kendisine bağlama umudu olmadıkça evliliği akıllıca bir yol olarak düşünmemektedir. O zaman evliliğin şartlarından farklı, yani karısına ve çocuklarına güvenli bir gelecek sağlayacak olan koşulların dışında kendi seçimi olan bir kadını elde etmeyi arzulamaktadır. Bu koşullar ne kadar adil, makul ve uygun olursa olsun ve kadın medeni toplumun temeli olarak sadece evliliğin bahşedebileceği aşırı imtiyazlardan vazgeçerek ne kadar rıza gösterirse göstersin, mutlaka belirli bir ölçüde saygınlığını kaybedecek ve yalnız bir hayat sürecektir. Çünkü insan doğası bizi başkalarının görüşlerine değeri ne olursa olsun aldırmayacak derecede bağımlı kılar. Buna karşılık eğer kadın razı olmazsa, sevmediği bir adamla evlenmeye zorlanma veya bir kız kurusu olarak pörsüyüp buruşma tehlikesiyle yüz yüze gelecektir, ancak bir yuva kurmak için ona ayrılmış olan zaman çok kısa ve sınırlıdır.
Tek eşlilik kurumunun bu yanı göz önünde alındığında, Thomasius’un derin biçimde bilgilendirici incelemesi olan “De concubinatu” gerçekten okunmaya değerdir. Luther Reformuna kadar bütün uygar uluslarda ve bütün çağlarda cariyeliğe (kapatmalığa) izin verildiğini, hatta belli bir ölçüde kanunlarca tanınmış ve haysiyetsizlikle birlikte anılmamış bir kurum olduğunu gösterir. Sahip olduğu bu konumu Luther Reformuna kadar korumuştur. Bu reformlardan sonra da, ruhban sınıfının evliliğini meşrulaştırmanın bir başka aracı olarak kabul edilmiştir; bunun üzerine Katolikler bu konuda geride kalmayı göze alamamışlardır.
Çok eşliliğin tartışılacak bir yanı yoktur, her yerde bulunan ve karşılaşılan bir olgu olarak kabul edilmelidir, çözülmesi gereken sorun bu konunun nasıl düzenleneceğinden ibarettir. O halde, gerçek tek eşlilik taraftarları nerededir?
Hepimiz en azından bir müddet, çoğumuz ise her zaman çok eşli yaşarız. Dolayısıyla, her erkek çok kadına ihtiyaç duyduğundan, ona bu konuda izin vermekten, hatta çok kadın bulmayı ona yerine getirilmesi gereken bir vecibe olarak yüklemekten daha doğru bir şey yoktur. Bu suretle kadın boyun eğen bir varlık olarak eski doğru ve doğal konumuna geri döndürülecektir ve saygı ve hürmet konusundaki gülünç iddialarıyla hanımefendi, bu Avrupa uygarlığının ve Hıristiyan-Töton budalalığının hilkat garibesi, artık var olmayacaktır. Kadınlar yine var olacak, fakat Avrupa’nın şimdilerde dolu olduğu mutsuz kadınlar değil. Bu anlamıyla değerlendirildiğinde, Mormonların evliliğe bakış açısı doğrudur.
-Doğu ve batıda kadın hürriyeti ve miras durumu
Hindistan’da kadınlar hiçbir şekilde bağımsız değildir, her biri Manu Yasası’na (Bölüm, 5, 1. 148) bağlı olarak ya babasının yahut kocasının, ya kardeşinin ya da oğlunun denetimi altındadır.
Dul kadınların ölmüş olan kocalarının ardından kendilerini kurban etmeleri hiç şüphesiz insanı rahatsız eden bir düşüncedir, fakat kocasının, çocuklarım için çalışıyorum diye kendini avutarak bütün yaşamı boyunca yorulmak bilmeksizin kazandığı parayı, âşıklarıyla yemesi olgusunun düşüncesi bile bir o kadar insanı isyan ettiren bir düşüncedir. Medlum tenuere beati (Dolayısıyla ne mutlu orta yolu tutanlara). Bir annenin ilk aşkı, tıpkı hayvanların ve erkeklerin olduğu gibi, tamamıyla içgüdüseldir, dolayısıyla çocuk artık fiziksel bakımdan aciz ve çaresiz durumdan kurtulunca bu azalır. Bundan sonra ilk aşkın yerini alışkanlık ve akla dayalı bir aşk alır; fakat bu çoğu kez, özellikle anne çocuğunun babasını sevmediğinde ortaya çıkmaz. Bir babanın çocuklarına duyduğu sevgi farklı türden ve daha samimi, daha uzun ömürlü bir sevgidir; bunun temelinde çocukta kendi iç benliğini bulup tanıma yatar ki, bu duygu kökeni bakımından tam bir metafizik niteliğe sahiptir.
Söz konusu olan ister eski dünya ister yenidünya olsun, neredeyse bütün uluslarda, hatta Hotantolar (Hotantolarda bir babanın sahip olduğu bütün mal varlığı en büyük oğluna ya da aynı aile içindeki en yakın erkek akrabalara geçer. Miras asla bölünmez ve kadınlar hiçbir surette mirasdan pay alamazlar.) arasında bile ölenin malvarlığından münhasıran erkek mirasçılar istifade eder, bu uygulamadan sadece Avrupa’da uzaklaşılmıştır.
Erkeklerin uzun yıllar binbir güçlükle çabalayıp didinerek elde ettiği servetin ölümünden sonra, tereke olarak akıl eksiklikleri yüzünden ya kısa zamanda yoktan yere heba edecek yahut başka türlü ellerinden uçup gidecek olan kadınların eline geçmesi yaygınlığı ölçüsünde büyük bir adaletsizliktir ve kadınların mirasçılık hakları sınırlanarak bunun önüne mutlaka geçilmelidir. Bana kalırsa ister dul olsun ister genç kız olsun kadınların, miras bırakanın erkek mirasçısı olmaması halinde, rehin yahu ipotekle güvence altına alınmış mülkiyet üzerinden hayat boyu kendilerine ödenecek faiz gelirlerinin ötesinde, taşınmaz mülkiyetinin yahut sermayenin özü üzerinde hak sahibi olmalarına izin verilmemesi bu daha iyi bir düzenleme olur. Parayı kazanan kadınlar değil, erkeklerdir dolayısıyla kadınların ona kayıtsız şartsız sahip olmalarında, ne de onu idare edebilmelerinde meşru bir taraf yoktur. Kendilerine kelimenin gerçek anlamında servet, bir başka söyleyişle tahviller, hisse senetleri gibi menkul, konut-arazi gibi gayrı menkul sermaye değerleri miras olarak kaldığında, asla onu serbestçe tasarruf edebilme hakkı verilmemelidir. Her zaman bir koruyucuya, bir vasiye ihtiyaç duyarlar ve hangi koşullar altında olursa olsun asla kendi çocuklarının vasisi olmamalıdırlar.
-Kadınlar neden mağdur olur?
Her ne kadar erkeklerinkinden daha büyük olduğu ispat edilemese de kadınların kendilerini beğenmişlikleri, içinde bütünüyle maddi bir hedef (özellikle maddi şeyler etrafında dönüp durma) eğiliminde olan büyük bir tehlike yahut kötülük barındırır. Burada üstünde ısrarla durmak istediğim kişisel güzellikleri, güzel ve gösterişli giysiler, incik boncuklar, tantana ve şatafat, kadınların büyüklenme vesilesidir. Kadınların, toplum içindeki payının bu kadar büyük olmasının sebebi budur. Böylesine savurgan ve ölçüsüz olma temayüllerinin arkasında da bu yatar ki, muhakeme kabiliyetleri ne kadar zayıf ise bu o kadar fazla olur. Bu gerçeğe binaen eski dünyadan bir yarar, kadınların bu savurgan tabiatları hakkında şöyle söyler: “Kadınlar olmasaydı dünyadaki yaşamımızın başlangıcı tam bir çaresizlik ve acziyet; ortası zevkten mahrumiyet ve sonunda asla teselli olmazdı.”
Ancak sıra erkeklere geldiğinde, onlar için büyüklenme çoğunlukla akıl, anlayış, öğrenim, bilgi, cesaret ve benzeri gibi kesinlikle maddi içeriği olmayan üstünlükler yönünde gelişir (ya da bu gibi meleke ve nitelikleri kendine konu edinir).
-İktidar erkekte mi kadında mı olmalı?
Aristoteles, Politika’da Spartalıların kadınlarına çok fazla şey vererek, miras ve drohoma haklarını kabul ederek ve onlara büyük miktarda bağımsızlık ve özgürlük tanıyarak kendi üstün konumlarını kendi elleriyle tehlikeye soktuklarını izah eder ve bunun, Sparta’nın çöküşüne ne büyük katkıda bulunduğunu gösterir. (II Kitap, 9 Bölüm) Daha sonraki yıllarda doğacak bütün sıkıntı ve sorunları, onun doğal sonucu olarak görmemiz gereken Birinci Devrim ile sonunda varacağı yere varmış olan saray ve hükümetin zaman içerisinde çürüyüp tefessüh etmesinden, Fransa’da XIII. Louis’nin zamanından beri sürekli olarak artış göstermiş olan kadınların etkisi sorumlu tutulamaz mı? Her halükarda kadın cinsinin, “hanımefendi”nin varlığı ile böylesine belirgin biçimde gün yüzüne çıkmış olan bu yanlış konumu bizim toplumsal durumumuzda en temel kusurdur ve onun tam kalbinden bulunan bu kusur zararlı etkisini kaçınılmaz olarak dört bir tarafa yayacaktır.
Kadının iç dünyasında büyük yer işgal eden itaat etme ve söz dinleme güdüsünün varlığı, mutlak bağımsızlık konumuna yerleştirilmiş olan her kadının hiç vakit kaybetmeden kendisini öyle veya böyle denetilip yönetileceği bir erkeğe bağlamasından anlaşılmalıdır. Bunun temel nedeni, onun bir efendiye olan büyük ihtiyacıdır.
Kaynakça
Arthur Schopenhauer, trc: Hasan İlhan
Über die Weiber (Parerga und Paralipomena II)
Metaphysik der Geschlechtliebe (Die Welt als Wille und Vorstellung
Aşka ve Kadınlara Dair-Aşkın Metafiziği. (İstanbul-2011)
Beğen
Beğenme
Tavsiye et
Rapor et
Yazdır
2748
Yer
Felsefe
28.2.2016
0
kişi beğendi
0
kişi beğenmedi
Etiket
#arthur
#schopenhauer
#kadınlar
Kaynak
Yorum yapabilmek için
Üye Olun
veya
Giriş
yapın
Tarık Tatar
adlı kullanıcının
diğer yazıları
Niyet Hedefe İlk Adımdır
Mustafa Celep
1362 okuma
Zengin Koca
Siyah Giyinen Adam
1249 okuma
Zaman Ayırın
Özlü Sözler
1445 okuma
Biraz Mutluluk
Mustafa Celep
1017 okuma
Dead Man
Dead Man
1167 okuma
İkna Etmenin Basit İpuçları
Seo Hizmetleri
1099 okuma
Kristof Kolomb Evli Olsaydı
Mustafa Celep
1445 okuma
Kedi Korkusundan Devamlı Endişe İçinde Yasaya
Mustafa Celep
1248 okuma
Bakalım Aşık Mısınız?
Tarık Tatar
1191 okuma
Tıkanıp Kaldığında Hayat...
Siyah Giyinen Adam
1117 okuma
İnsanlar Genellikle Görmek İstediklerini Görü
The Coolie
1204 okuma
Aşkın Metafiziği Arthur Schopenhauer
Tarık Tatar
1333 okuma
Siz İnsan Kalın
Mustafa Celep
1268 okuma
Bütün Dualarımı Kabul Etmediği İçin Allaha Şü
Mustafa Celep
1021 okuma
Zamanın Hayatımızdaki Yeri
Boran Kaygusuz
1084 okuma
Birşeyler yaz
Sadece Ben
Bağlantılarım
B.Bağlantıları
Herkes
Yazıyı Mootol duvarına paylaşmak için
üye ol
veya
giriş
yap
http://www.mootol.com/Yazi2149/arthur-schopenhauerin-kadinlar-hakkindaki-dusunceleri
Adınız :
Gidecek E-posta :
Gönder
Tanıdıklarını haberdar etmek için
üye ol
veya
giriş
yap
Adınız :
Rapor nedeni :
Rapor et
Yazı içeriğini rapor etmek için
üye ol
veya
giriş
yap
