Palu Tarihi

Şebeteria, Romanapolis, Asmosata, Arsamosata, Arşemşat, Şimşat, Aşmuşat, Sumaysat, Sümeysat ve Palu… Palu’nun ilk yerleşim merkezi olan Yarımca köyünün karşısındaki Haraba / Kharaba (Örencik) köyü yakınında Şimşat Kalesi denilen kalıntılar arasında bulunan tarihsel bir kent; Bizans çağında Asmosata diye anılmıştır. Asmosata adı, Ermeni ağzında Aşmuşat’a dönmüştür. Süryaniler kente Arşemşat, Araplar ise Şimşat, Sumaysat, Sümeysat diyorlardı. Kent, Palu’nun güneybatı yakınında Murat Irmağı’nın güney kıyısında idi. Arsamosata vb. adların öz biçiminin ne olduğu, hangi dilden geldiği, türediği, öğeleri, anlamı tesbit edilememiştir. Ancak bu adlar, kıyısında bulunduğu Murat suyunun o çağdaki adı Arsania´nın da içinde yer aldığı Arsa (akan) kök süzcüğünden türetilmiş olabilir. Palu kelimesinin aslı Balu olup, Rum ağzında Balouos´du. Balabitene ise Elazığ ile Çapakçur/Bingöl arasında olan Palu yöresinin adıdır. Balabitene, adının bir anlamı tesbit edilmiş olmayıp, yörenin Kappadokia dilinden gelme adı Hellenleştirilerek oluşan bir melez ad olabilir. "Balaba yöresinin yurdu" anlamıyla ortaya çıkmıştır ve bunun Balabitis (Balaba Yöresi) bölümü de Ermeni ağzında Bahakhovit´e dönmüştür. Palu, bölgenin bilinen tarihinden Urartular dönemine kadar Sümerler, Sabarular, Hurriler, Hititler, Asurlular gibi çeşitli medeniyetlerin hakimiyetinde kalmıştır. Urartu kralı Menua tarafından fethedilen bölge içinde Palu, Menua´nın başkenti ve gözdesi olmuştur. Urartulardan sonra Palu, yine bölge tarihi itbariyle iskitler, Medler, Persler, Partlar, Romalılar, Sasaniler, Bizanslılar, Müslüman Araplar, Emeviler, Abbasiler, Hamdaniler, Büveyhoğulları, ve Mervaniler hakimiyetinde kalmıştır. Selçuklu akınlarından sonra Çubukoğulları, beylik temelini Palu´da atmış ve Palu, beylik merkezi olmuştur. Yine Belek Gazi Palu´yu kendine beylik merkezi olarak seçmiştir. Harezmliler, Dulkadiroğulları, Akkoyunlular, Safeviler hakimiyetinde kalan Palu, Yavuz Sultan Selim zamanında Osmanlı hakimiyetine "Palu Hükümeti" statüsünde imtiyazlı olarak girmiştir. Palu bu imtiyazlı statüsünü tanzimat dönemine kadar devam ettirmiştir. Coğrafi Konum : İlçe arazisi Murat suyu civarındaki düzlükler ile güneydeki doğu toros silsilesini oluşturan Ak dağlardan meydana gelir. İlçe topraklan 722 km.2 lik alana sahip olup bu yüzölçümünün % 62.9 dağlık % 24"ü dalgalı % 10 ‘u ova % 3’ ü de yayladır. Dalgalı ve dağlık arazi İlçe topraklarının % 86.9 gibi bir oranını oluşturmaktadır. Doğu toros silsilesi içinde bulunan Ak dağların en yüksek noktası 2500 metre rakımlıdır İlçemizde kırık fay hattının çok olması nedeniyle 1 Derece deprem kuşağında yer almaktadır. Murat Nehri İlçe topraklarının içinden geçmekte olup,vadisi genellikle dik ve sarptır. Palu, karasal iklim bölgesinde olup, yıllık sıcaklık ortalaması 13 derece dolayındadır. Yağışlar genellikle İlkbahar ve Sonbahar aylarında görülür. Yıllık yağış miktarı 430 metreküptür. Keban baraj gölünün yapılmasından sonra Palu ve çevresinde iklim hissedilir derecede yumuşamıştır. İlçemiz orman örtüsü bakımından zengin olmayıp sınırlarımız içerisinde 25.000 Hektarlık bozuk baltalık orman bulunmaktadır. İlçemiz doğuda; Bingöl ili, Genç İlçesi Güneyde; İlimiz, Arıcak ve Alacakaya İlçeleri Batıda ; Elazığ İl merkezi Kuzeyde Kovancılar İlçesi ile komşu olup İl merkezine uzaklığı 76 km. mesafede olan merkezi 850 metre rakımlı olan bir ilçedir. 25 MART 1977 yılında İlçemizde meydana gelen Orta şiddetteki deprem bazı can ve mal kaybına sebebiyet vermiş, halen de zaman zaman hafif şiddette depremler kaydedilmektedir.