Hınıs Tarihi

Hınıs ilçesinin kuruluş tarihçesi hakkında kesin bir bilgiye rastlanılmamaktadır. İlçenin tarihi hakkındaki bilgi Halilçavuş bucağına bağlı Göller köyünden (Rüştü KÜRÜK) isimli şahsın kitapları arasında çıkan “ Mevcut Konusu Naci“ adlı eserden alınmıştır. Öğrenildiğine göre Hınıs ilçesi M.Ö. 1400 yıllarında bir Ermeni Beyliği iken zapt edilmiştir. Uzun süre İranlıların egemenliğinde kalan Hınıs Bizanslıların eline geçmiş ve 1071 yılında Selçuklu Hükümdarı Alparslan’ ın Malazgirt zaferi ile Selçukluların idaresine geçmiştir. Anadolu Selçukluların son zamanlarında İranlılar Hınıs’ ı ikinci kez elegeçirmişler ve bu devrede İranlılar tarafından Hınıs Kalesi yapılmıştır. Osmanlı İmparatorluğunun yükselme devrinde İranlılardan alınmıştır. Osmanlı imparatorluğu devrinde iki defa Mutasarıflıkla idare edilmiştir. Saltuklu, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde o çevrenin en önemli yerleşim merkezi Hınıs'tır. Hınıs Şehrinin eski yeri bugün parçalanmış bir vadi görünümündeki derenin batısında yer alan kaledir. Evliya Çelebi'ye göre kale Akkoyunlu Hükümdarı Uzunu Hasan'ın amcası tarafından kurulmuştur. Kalede 7 camii bir han bir hamam bulunduğunu da yine Evliya Çelebi'den öğreniyoruz. Coğrafi Konum : Bulunduğu Havza Fırat (N) Enlem 390 22' 18'' (E) Boylam 410 24' 16'' Yükseklik (m) 1720 HINIS ilçesi Erzurum ilinin güneyinde engebeli ve çevresi dağlarla kaplı 1720 rakımlı ova üzerinde kurulmuştur. Bölgenin etrafı yüksek dağlarla çevrilidir. Bu dağlar batıda Bingöl dağları, güneyde Akdoğan dağları doğuda Ak dağları, kuzeyde Kanca dağları ve Karya dağı ile çevrilidir. Bu dağlarla bilhassa Bingöl dağları üzerinde yayla ve platolar mevcuttur. Arazi genellikle çıplak bir görüntüye sahiptir. Tarım alanları azdır. Yağışlı havalarda çamur ve kaygandır. İlçede en yüksek rakım Bingöl dağları üzerindeki KOF tepesidir. (3070 m) Ak dağlar (2953 m) Akdoğan dağı (2879 m) Kulluca tepesi (2754 m) en düşük rakım ise Hınıs ve çevresi olup ilçenin tamamının rakımı (1650 m) civarındadır. İlçemizde bulunan Hınıs Kanyonunun Dünyanın sayılı kanyonları arasında olduğunu Biliyormuydunuz? Hınıs ilçesinin Bahçe Mahallesi ve kayabaşı mahalleleri arasında bulunan ve Bahçe mahalle ve Sarılı mahallelerini ilçe merkezinden ayırmakta olan Hınıs Kanyonu Riviera ve tekne tipi kanyon özelliklerini bir arada içinde bulundurma özelliği ile dünyanın bozulmamış ve bakir kalan kanyonlarından biri olduğu bilinmektedir. İlçemizin her iki tarafından geçmekte olan Hınıs çayı kolları üzerinde bulunan Hınıs Kanyonu eşsiz güzelliğiyle göz kamaştırmaktadır.