Birecik Tarihi

Birecik Anadolu ile Mezopotamya arasında Fırat Nehri üzerinde önemli bir köprübaşı olmasından ötürü Eskiçağlardan itibaren çeşitli yerleşmelere sahne olmuştur. MÖ.2000’lerde Hititlerin ve Asurluların hakimiyetine girmiş ve o sıralarda isminin Birte olduğu sanılmaktadır. MÖ.612’de Babillerin sınırları içerisinde kalmıştır. Daha sonra Medler ve Persler yöreye egemen olmuş, Büyük İskender’in MÖ.332’de Anadolu’daki Pers hakimiyetine son vermesinden sonra Urfa yöresi ile birlikte Birecik de Makedonya Krallığının egemenliği altına girmiştir. Büyük İskender’in ölümünden sonra Seleukoslar yöreye hakim olmuş, bunu Osrhoene Krallığı ve Romalılar izlemiştir. Roma’nın 395’te ikiye ayrılmasından sonra Doğu Roma (Bizans) sınırları içerisinde kalmış, Bizanslılar ile Sasaniler arasında sık sık el değiştirmiştir. Yöre MS.640 yılında Arap istilasına uğramış, 661 yılında Emevilerin, 750’de Abbasilerin hakimiyeti altına girmiştir.Malazgirt Savaşı’ndan (1071) sonra Selçuklular buraya kadar uzanmıştır (1087). Urfa’nın Zengilerin eline geçmesinden sonra Urfa yöresi ile birlikte Birecik Musul Atabeylerinin eline geçmiş, daha sonra Eyyubiler ve Selçuklular arasında zaman zaman el değiştirmiştir. Moğol istilasına uğrayan yöre, Yavuz Sultan Selim’in Mısır Seferi (1517) sırasında Osmanlı topraklarına katılmıştır.Osmanlı döneminde ismi Biretü’l-Fırat olan Birecik, Halep vilayetinin Urfa Sancağına bağlı bir kaza merkezi idi. XIX.yüzyılda demiryolunun bu yöreye ulaşması ile ticari önemini yitirmiş ve kent sönükleşmeye yüz tutmuştur. I.Dünya Savaşı’ndan sonra İngilizlerin işgaline uğramıştır. Cumhuriyetin ilanından sonra da Urfa iline bağlı ilçe konumunu sürdürmüştür. Coğrafi Konum : İlçe ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Yetiştirilen tarımsal ürünlerin başında buğday, arpa, mercimek, pamuk, kendir, kenevir, üzüm, zeytin ve Antep fıstığıdır. Şanlıurfa’da zeytinciliğin en gelişkin olduğu ilçe olup, ildeki toplam zeytin ağaçlarının yarısı buradadır. Son yıllarda Antep fıstığı zeytinciliğin yerini almaktadır. Hayvancılıkta küçükbaş hayvan yetiştirilir, yağ, peynir, yün yapağı gibi hayvansal ürünler elde edilir. İlçede dokuma ve gıda olmak üzere tarım ürünlerini işleyen küçük işletmeler bulunmaktadır. Birecik’in en önde gelen özelliği soyu tükenmeye yüz tutan kelaynak kuşlarının dünyada yaşadığı birkaç yerden biri oluşudur. Kış aylarını Etiyopya ve Madagaskar’da geçiren bu kuşlar, Şubat aylarında Birecik’e gelerek kentin içerisindeki kayalarda yaşamaktadırlar. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı bünyesindeki Orman Genel Müdürlüğü tarafından 1972 yılında Birecik’te Kelaynak Üretme İstasyonu kurulmuştur. Bu istasyonda önce iki ergin ve dokuz adet yavru kelaynak kuşu ağ ile tutularak kafese konulmuş ve 1977 yılında üretime başlanmıştır.