Harmancık'ın kuruluşu Osmanlı Devleti'nin kuruluşuna tekabül eder. 1324-1325 yıllarında Adronosun (Orhaneli) fethinden sonra oluşmuştur. Tarihi Adronos Kenti, Roma imparatoru Hadrianus tarafından kurulmuştur.Adronos Kenti Harmancık sınırlarını içine alan bir kentti. Hadrianus bugünkü Orhaneli'yi av mahalli olarak kullanmaktaydı. Buralara hamamlar inşa ettirdi. Bu hamamların kalıntılarına bugün Harmancık sınırları içinde bulunan Ilıcaksu kaplıcalarının üst tarafında rastlamak mümkün. Harmancık Merkezi'ne (Çardı) ilk Sipahiler sonra Habiboğulları daha sonra da Kara Veyisler Yörük cemaatleri yerleşmişlerdir.Osmanlı Devleti kuruluş zamanında Harmancık küçük bir köy olarak Adranos'a yani Orhaneli'ye bağlıydı. Fakat Osmanlı döneminde zaman zaman kaza yapılmıştır. Örneğin 1869 yılında Orhaneli "Beyce Bucağı" olarak Harmancık'a bağlıydı. Daha sonraki dönemlerde Harmancık nahiye ve bucak olarak yönetilmiştir.Harmancığın merkezine halk arasında "Çardı" denir. Bu ismin, Harmancık'ı çevreleyen dört dere veya dört tepeden ileri geldiği söylenir.Yunan işgalleri sırasında yörenin namlı efeleri başta Alabardalı Kabakçı Salih Efe, Harmancıkakalanlı Canip Efe, Kıranışıklar Köyünden Topal Sadettin Efe ve diğer yerli efeler karşı koymuşlar ve adlarına Dağ Müfrezesi denmiştir. 6 Eylül 1922 tarihinde, Harmancık Yunan işgalinden kurtulmuştur.İlçede tarihi eser yönünden 1. derecede Karaveyisoğlu Konakları bulunmakta idi. 03.10.2004 tarihinde çıkan yangında büyük bir bölümü yanmıştır. Osmanlı Devleti'nin yerel yönetimlerde bir takım ayrıcalıklar tanıdığı bir ailenin konağıydı. Yine Roma dönemine ait Nalbant Köy yakınlarında bazilikalar bulunmaktadır.Harmancık yöresinde genelde Yörük gelenek ve görenekleri mevcuttur. Harmancık'ta eskiden düğünler 3 gün olup, Cuma günü Danışık yapılır, misafirler konaklara salınıp ağırlanıp sohbet edilirmiş. Düğünlerde Harmandalı, Domaniç diye adlandırılan ağar 9/8 zamanlı oyunlar oynanırmış. Günümüzde de hala Ege bölgesine has bilinen ağar zamanlı oyunlar oynanır.Harmancık 19 Haziran 1987 yılında 3392 sayılı kanun ile ilçelik olmuştur. 1973 yılında Belediyelik olmuştur Coğrafi Konum : Harmancık'a bağlı 20 km uzaklıktaki Gökçedağ Tren İstasyonu ile Burs 'nın tren istasyonu bulunan tek ilçe olma özelliği bulunmakta ve Harmancı -Balıkesir-İzmir, Harmancı-Eskişehir-Ankara illerine ulaşım kolaylıkla sağlanmaktadır. İstasyon Ilıca Kaplıcalarına 10 km uzaklıktadır.İlçede 13.220 hektar tarım alanı, 23.016 hektar orman ve fundalık bulunur. Bitki örtüsü olarak; kayın, kızılçam ve ardıç gibi çeşitli cinste ağaçlar bulunur.İlçenin batısında tarihi Bizans dönemine dayanan Ilıcaksu Köyü kaplıcaları bulunmaktadır. Kaynak, özellikle ağrılı hastalara iyi gelmekte ve çevre il ve ilçelerden yaz aylarında gelip konaklayan olmaktadır.Her yıl Ağustos ayında Harmancıkta panayır düzenlenmektedir. 1947 yılından buyana düzenlene panayır 5 gün büyük bir yoğunlukla sürmektedir. Panayıra çevre il ve ilçelerden (Kütahya, Balıkesir, Bursa, Simav, Tavşanlı v.b.) esnafı ve haklı büyük ilgi göstermektedir. Dolayısıyla ilçeye büyük canlılık getirmektedir.İlçenin dinlenme ve mesire yerleri; Karacaköy Göleti, Cevce Pınarı, Ilıcaksu Hamamları ve ilçe merkezindeki Akkuş Dede çevresidir. Ayrıca Gedikören Köyü yakınlarındaki çevreye hakim TV vericilerinin olduğu Asar Tepe de görülmeye değerdir.